SMS (Safety Management System) - kontynuacja zmian w branży lotniczej

Czy firmy lotnicze są świadome nadchodzących zmian?      

Większość organizacji lotniczych w Polsce bardzo świadomie podeszła do zagadnień związanych z zarządzaniem bezpieczeństwem w lotnictwie oraz do próby wdrożenia tych wymagań zaraz po opublikowaniu przez Agencję Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego EASA (ang. European Union Aviation Safety Agency) w 2013 roku propozycji zmian do przepisów. Niestety obietnica usankcjonowania tych wymagań do 2016 roku zakończyła się niepowodzeniem. Zarówno EASA jak i Nadzory Lotnicze nie stworzyły przepisów oraz wewnętrznych struktur, które by regulowały system zarządzania bezpieczeństwem i nadzoru w organizacjach produkujących oraz obsługujących, poza wymaganiami dot. „zgłaszania zdarzeń”.

Biznes jest bardzo czuły na „niespełnione obietnice” i dlatego brak wymagań spowodował stagnacje w organizacjach obejmującą proces wdrażania SMS. Sytuacja ta zmieniła się 17 kwietnia 2019 roku wraz z opublikowaniem przez EASA propozycji NPA 2019-05. Propozycja nowych zmian w jasny sposób reguluje proces zarządzania ryzykiem i staje się wyraźną odpowiedzią ze strony EASA na niespełnianą obietnicę wdrożenia wymagań SMS.

Dlaczego SMS?

Opracowanie i wdrożenie skutecznego systemu zarządzania bezpieczeństwem (SMS) jest jednym z wyzwań w branży lotniczej. System zarządzania bezpieczeństwem ewoluował wraz ze zmieniającym się/rozwijającym przemysłem lotniczym. Pionierzy lotnictwa dysponowali ograniczonym zasobem przepisów bezpieczeństwa, wiedzy i doświadczenia. Z biegiem czasu doregulowywanie przemysłu lotniczego, doświadczenie operacyjne i udoskonalenia technologii przyczyniły się do istotnego wzrostu bezpieczeństwa. Jednak nawet przy tak znaczących postępach nadal istnieją możliwości podjęcia działań ukierunkowanych na zmniejszenie liczby incydentów czy wypadków lotniczych. Pytanie brzmi: „czy jest możliwość poprawienia wskaźników bezpieczeństwa?” Badanie danego wypadku lotniczego ujawnia zazwyczaj wiele możliwości działań, które mogły przerwać łańcuch wydarzeń i prawdopodobnie zapobiec tragedii. Możliwości te reprezentują rolę organizacji w zapobieganiu wypadkom. Termin „wypadek organizacyjny” został zdefiniowany w celu opisania wypadków, które mają czynniki przyczynowe związane z decyzjami i postawami organizacyjnymi, a więc SMS to odpowiedź na zagospodarowanie tego obszaru i podejście do poprawy bezpieczeństwa na poziomie organizacyjnym. Tak więc obecnym kierunkiem wyznaczanym w branży lotniczej jest 'predykcyjne' podejście do bezpieczeństwa, tj. ustanowienie systemu zarządzania bezpieczeństwem, który będzie narzędziem do podejmowania działań w momencie zidentyfikowania zagrożenia.

Międzynarodowe prawo lotnicze jest wielopoziomowym zagadnieniem, które wywodzi się z Konwencji Chicagowskiej z 1944 r. Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) ustanawia normy i zalecane praktyki mające zastosowanie również do funkcji zarządzania bezpieczeństwem związanych z bezpieczną eksploatacją statku powietrznego oraz wszystkich elementów z tym związanych. W ramach załącznika nr 19 do Konwencji Chicagowskiej pojawiają się wymagania wdrożenia SMS przez poszczególne organizacje. Należy pamiętać, że załączniki do Konwencji Chicagowskiej są tylko wytycznymi, a więc to na poziomie państw zapadają decyzje w jakim zakresie SMS jest wymagany.

Polska funkcjonuje w systemie prawa europejskiego gdzie proces legislacyjny podlega pod EASA. Podstawowym dokumentem jest ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2018/1139 z dnia 4 lipca 2018 r., tak zwane rozporządzenie bazowe (Basic Regulation), które definiuje cel - ustanowienie i utrzymanie wysokiego, jednolitego poziomu bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego w Unii Europejskiej.

Wymagania wynikające z rozporządzenia bazowego są rozszerzane w załącznikach do rozporządzenia oraz w rozporządzeniach wykonawczych (Implementing Rules) Komisji Europejskiej, dotyczących ściśle każdej organizacji lotniczej. Przy ich ustanawianiu UE opiera swoje normy i zalecenia na wytycznych ICAO. Tak więc odnosząc się do załącznika ICAO nr 19 można łatwo stwierdzić, że aktualne wymagania EASA nie w pełni wpisują się w zalecenia ICAO. Dlatego nowy projekt wymagań ma na celu rozwiązać ten problem. Należy jeszcze pamiętać, że EASA współpracuje z innymi nadzorami w obszarze techniki lotniczej, działalności bilateralnej, jak również należy mieć na uwadze konieczność negocjacji z Chinami i Japonią, dla których zagadnienia SMS nie mogą być pozostawione, jako nieuregulowane.

Co zmienia NPA 2019-05?

Europejski Plan Bezpieczeństwa na lata 2020-2024 wyraźnie wytycza ścieżkę nie tylko dla organizacji lotniczych, ale również dla krajowych nadzorów. Zarządzanie Bezpieczeństwem staje się kluczowym zagadnieniem na najbliższe lata.  Przedstawiona propozycja NPA 2019-05 ma na celu wprowadzenie wymagań do organizacji produkujących, projektujących i obsługujących zatwierdzonych zgodnie z Part 145, Part 21 częścią G i J.

Wymagania te obejmują:

• ustanowienie polityki bezpieczeństwa i celów związanych z wystarczającymi zasobami
• usystematyzowania procesu identyfikacji zagrożeń oraz rozwoju systemów zarządzania ryzykiem
• system zapewnienia bezpieczeństwa, uwzględniający wyniki w zakresie bezpieczeństwa i promocji bezpieczeństwa
• ustanowienie procedur nadzoru, w zakresie wspólnych wymagań dotyczących systemu zarządzania dla właściwych organów w celu zwiększenia ich wydajności.

Podsumowując

EASA dotrzymała słowa i jasno określiła priorytet oraz konieczność przyśpieszenia wdrożenia SMS. Zmiany te będą dotyczyć nie tylko organizacji obsługowych, projektujących czy produkujących, ale również poddostawców i podwykonawców, którzy będą musieli spełniać wymagania nadzorujących ich systemów SMS w ramach łańcuchów dostaw. Propozycja nowych wymagań jest kluczowa dla branży oraz dla szeroko rozumianego biznesu ze względu na ogrom zakresu prac oraz przygotowań, w tym szkoleń, jakie organizacje muszą wykonać, aby spełnić nowe wymagania.

Linki:

• EASA : Embodiment of safety management system (SMS) requirements into Part-145 and Part 21
• EASA: European Plan for Aviation Safety

Więcej na temat SMS:

Zapraszamy na najbliższe szkolenia dla przemysłu lotniczego. 

Lista szkoleń oraz terminy 

---

POTRZEBUJESZ PORADY CZY DODATKOWYCH INFORMACJI?
CHCIAŁBYŚ OTRZYMAĆ KOSZTORYS?