Zrównoważone rolnictwo: odpowiedzialność, oczekiwalność, standardy

Ta przyszłościowa wizja opiera swoje filary produkcji roślin lub/i zwierząt na odpowiedzialności, którą podzielić możemy na odpowiedzialność ekonomiczną (czyli zysk), odpowiedzialność społeczną (czyli ludzi), oraz na odpowiedzialność środowiskową (czyli planetę) wdrażanych na 3 poziomach oczekiwalności:

Poziom pierwszy: prawny

• rolnictwo ekologiczne uregulowane przez Ustawę z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz.U. 09. Nr 116, poz. 975) z późn. zmianami
• rolnictwo integrowane (stanowiące stopień pośredni między rolnictwem ekologicznym a intensywną produkcją) uregulowane przez Ustawę z 18 grudnia 2003r. o ochronie roślin (Dz. U. 2008, Nr 133, poz. 849) oraz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2010 roku w sprawie integrowanej produkcji (Dz. U. z 2010 r. Nr 256, poz. 1722).  

Poziom drugi: konsumencki

Czyli inicjatywy prywatne, standardy, opracowane przez organizacje pozarządowe i międzynarodowe korporacje, oparte głównie o działania standaryzujące łańcuch produkcji poprzez tworzenie systemów certyfikacji. Ilość prywatnych standardów i ich znaczenie w rozwoju handlu rosła od początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia pod wpływem globalizacji, liberalizacji polityki, zmian preferencji konsumenta i postępu w technologii informacyjnej. Producenci rolni mogą skorzystać z prywatnych standardów poprzez bardziej efektywne praktyki zarządzania, redukcję kosztów, łatwiejszy dostęp do rynku zbytu oraz lepszą jakość produktu i korporacyjny wizerunek. Wykazywanie zgodności ze standardami środowiskowymi może udoskonalić zarządzanie zasobami naturalnymi, od których uzależniony jest byt rolnika. Mogą one również prowadzić do lepszych warunków zdrowotnych dla pracowników w gospodarstwach i wzmacniać relacje z lokalną społecznością. Dodatkowo, niektóre ze standardów mogą mieć wartość dodaną w postaci umożliwienia rolnikom uzyskania większych cen zbytu. W Polsce funkcjonuje obecnie ok 40 standardów korespondujących z kwestiami zrównoważonego rozwoju w obszarze produktów pochodzenia rolniczego.

Oto przykłady standardów prywatnych:

• Certyfikacja Global G.A.P. to  system zapewnienia bezpieczeństwa żywności w produkcji pierwotnej
• Certyfikacja VLOG to system zapewniający m.in że w przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego do karmienia  zwierząt używano paszy wolnej od GMO.

Poziom trzeci: dobrowolny

Czynności podejmowane przez producentów bez jakichkolwiek obligacji prawnych  czy nałożonych przez konsumentów (odbiorców).

Zrównoważone rolnictwo ma dostarczać wysokiej jakościowo i bezpiecznej żywności w sposób nie tylko nienaruszający, ale poprawiający stan środowiska naturalnego. Do praktyk zrównoważonego rolnictwa zaliczymy:

• płodozmian, dostarczanie alternatywnych źródeł azotu w glebie; redukcję erozji gleby oraz redukcję ryzyka wystąpienia skażenia wody w wyniku stosowania środków chemicznych
• ochronę roślin, która nie jest szkodliwa dla systemów naturalnych, rolników, ich sąsiadów lub konsumentów, ale także ograniczają zapotrzebowanie na pestycydy poprzez stosowanie praktyk rolnictwa precyzyjnego, wykorzystanie odmian odpornych, terminy siewu i sadzenia oraz zabiegi biologicznej ochrony
• intensyfikację mechanicznych i biologicznych zabiegów walki z chwastami, wzmożone praktyki ochrony gleby i wody oraz strategiczne użycie nawozów naturalnych
• użycie naturalnych lub syntetycznych środków produkcji w sposób niepowodujący znacznych szkód dla człowieka, zwierząt lub środowiska

Wiele organizacji i przedsiębiorców angażuje się w tworzenie wytycznych, kodeksów czy ustrukturyzowanych programów uzależniając członkostwo od wdrażania do spełniania określonych warunków. Dla przykładu Platforma Na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Rolnictwa (ang. Sustainable Agriculture Initiative Platform, SAI-Platform) została założona w 2002 roku przez trzy globalne korporacje przemysłu spożywczego – Unilever, Nestlé i Danone. Celem platformy jest aktywne wspieranie zrównoważonego rozwoju w rolnictwie  i upowszechnianie go na całym świecie.

Do 2005 roku 19 firm z sektora spożywczego posiadało status członków Platformy SAI. Obecnie do aktywnych członków Platformy SAI przynależy ok. 90 firm z sektora rolno-spożywczego. Należy zauważyć, iż przeważającą ilość produktów spożywczych znajdujących się na światowym rynku kontroluje zaledwie 10 międzynarodowych korporacji. Spośród tych dziesięciu aż sześć z nich jest obecnie aktywnymi członkami Platformy SAI. Fakt ten pozwala twierdzić, że kryteria zrównoważonego rozwoju rolnictwa opracowane przez Platformę SAI stanowią niezwykle ważne wytyczne w kształtowaniu światowego standardu produkcji rolnej na świecie.

Platforma SAI - Platform udostępnia aplikację FSA (ang. Farm Sustainability Assessment), która jest narzędziem opartym o listę kontrolną i umożliwia przeprowadzenie oceny poziomu zrównoważenia produkcji rolnej w gospodarstwie. W 2016 roku z iniciatywy Food Plus’a oraz Platformy SAI powstał standard GGFSA. Producenci roślinnych płodów rolnych posiadający certyfikat GlobalG.A.P. mogą poddać się dodatkowej ocenie na zgodność z wymogami GGFSA (a są to: zgodność z prawem, siew i sadzenie, stabilność finansowa, ochrona roślin, bioróżnorodność, emisja gazów cieplarnianych, dostęp do rynku, warunki pracy, bezpieczeństwo i higiena pracy, społeczność lokalna, zarządzanie gospodarstwem) pozwalającymi określić poziom zrównoważenia produkcji rolnej gospodarstwie. Certyfikacja kończy się na jednym z poziomów: gold, silver lub bronze.

POTRZEBUJESZ PORADY CZY DODATKOWYCH INFORMACJI?
CHCIAŁBYŚ OTRZYMAĆ KOSZTORYS?